Mô hình sản xuất nhỏ lẻ, thiếu sự liên kết chuỗi giá trị và kém hiệu quả đang dần được thay đổi nhờ vào chuyển đổi số. Đóng góp cho sự thành công của chuyển đổi số ngành nông nghiệp không thể không kể tới vai trò của chính những người nông dân.
Tổng quan về chuyển đổi số trong nông nghiệp
Chuyển đổi số trong ngành nông nghiệp là việc sử dụng công nghệ kỹ thuật số vào mục đích tích hợp sản xuất nông nghiệp từ vùng canh tác, nuôi trồng đến với người tiêu dùng. Nhờ vào các công nghệ hiện đại, hoạt động sản xuất nông nghiệp có được các công cụ và thông tin chính xác, đưa ra quyết định chiến lược đúng đắn và cải thiện năng suất tốt hơn.
Trong những năm gần đây, ngành nông nghiệp bắt đầu quan tâm nhiều đến việc tìm kiếm giải pháp chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất và quản lý hoạt động sản xuất. Đến nay, đa số những nhóm công nghệ cơ bản đã và chuẩn bị được triển khai trong nông nghiệp. Cụ thể:
Trong trồng trọt, nền tảng IoT (internet vạn vật) và Big Data cho phép phân tích hàng loạt các dữ liệu về môi trường, đất đai, cây giống và giai đoạn sinh trưởng… Người nông dân và cả người tiêu dùng hoàn toàn có thể truy xuất và theo dõi quá trình phát triển của cây trồng theo từng mốc thời gian thực.
Đối với lĩnh vực chăn nuôi, công nghệ IoT, Blockchain, công nghệ sinh học được áp dụng rộng rãi để tối ưu hiệu quả chăn nuôi, tăng sản lượng…
Công nghệ DND mã vạch được ứng dụng trong quản lý giống lâm nghiệp và lâm sản một cách chính xác nhất. Người nông dân và các nhà quản lý có thể theo dõi và phát hiện cháy rừng sớm qua phân tích ảnh vệ tinh, phần mềm giám sát…
Hoạt động đánh bắt và nuôi thuỷ hải sản được tối ưu với thiết bị dò cá bằng sóng siêu âm, định vị GPS…
Nắm bắt các xu hướng công nghệ hiện đại, quy mô ngành nông nghiệp Việt Nam đang chuyển đổi dần từ truyền thống sang hiện đại. Dựa vào đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt ra mục tiêu và quyết định tham gia vào toàn bộ quá trình chuyển đổi số. Điều này nhằm khuyến khích và hỗ trợ người nông dân và các doanh nghiệp tham gia tích cực vào quy mô nông nghiệp hiện đại.
Ứng dụng công nghệ hiện đại giúp tăng sản lượng sản xuất nông nghiệp
Mục tiêu hướng tới của Bộ là xây dựng 80% cơ sở dữ liệu số về nông nghiệp, cập nhật thông tin trên Big Data với sự đóng góp tích cực của các tổ chức cá nhân, công động các nhà nghiên cứu và sản xuất nông nghiệp. Khi này, người nông dân được tiếp cận với bản đồ kỹ thuật số nông nghiệp. Các thông tin về môi trường, thời tiết, thông số đất đai được cung cấp giúp người nông dân chủ động hơn trong quá trình làm việc. Nhờ đó, năng suất được nâng cao, chất lượng cây trồng được cải thiện và các công nghệ được chia sẻ tích cực qua nền tảng số.
Người nông dân đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi số nông nghiệp
Để ngành nông nghiệp chuyển đổi số thành công, người nông dân cần có sự đồng hành, hỗ trợ ứng dụng công nghệ. Người nông dân khi này không chỉ đóng vai trò chính mà còn là nhóm được quan tâm đặc biệt nhất. Họ là những người trực tiếp sản xuất và đưa hàng hoá nông sản ra thị trường, cùng với đó là thói quen sử dụng thiết bị di động thường xuyên. Nhờ vậy, việc áp dụng chuyển đổi số cùng người nông dân sẽ dễ dàng hơn.
Nếu người nông dân truyền thống dự báo sản lượng nông sản bằng kinh nghiệm thì giờ đây, điều này đã được hỗ trợ bằng các công cụ phân tích hiện đại. Nhờ đó, người nông dân có thể lên kế hoạch sản xuất phù hợp nhất.
Người nông dân có thể sử dụng công nghệ để bán cả trải nghiệm cho người mua với toàn bộ quy trình chăm sóc sản phẩm từ A-Z. Ngược lại, người mua có thể giám sát quy trình sản xuất sản phẩm mà họ đang sử dụng. Chuyển đổi kỹ thuật số còn cho phép người nông dân khảo sát giá cả ở nhiều thị trường, khắc phục tình trạng ép giá thường gặp.
Người nông dân trực tiếp tham gia hoạt động chuyển đổi số
Trong hoạt động phân phối nông sản, nền tảng số được xem là công cụ, phương pháp hiệu quả giúp người nông dân kết nối và mở rộng thị trường mà không bị phụ thuộc vào khoảng cách địa lý.
Thông qua kế hoạch chuyển đổi số ngành nông nghiệp, vị thế của người nông dân được phát triển mạnh mẽ. Họ được làm chủ và ngày càng phát huy vai trò của mình với sự phát triển của toàn ngành và nền kinh tế nước nhà. Chuyển đổi số giúp nâng cao nhận thức cũng như hiểu biết của người nông dân về công nghệ .
Đại dịch Covid-19 tác động mạnh mẽ đến tốc độ ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất. Hoạt động giúp giải quyết tình trạng ùn ứ sản phẩm nông sản trong thời điểm cao điểm thu hoạch. Người nông dân không bị ép giá, thương lái và người tiêu dùng dễ dàng thu mua sản phẩm. Đây là bước ngoặt lớn cho quy mô sản xuất và tiêu thụ nông sản với các hoạt động mua bán tích cực trên sản thương mại điện tử.
Có thể thấy rằng, vai trò quan trọng của người nông dân trong chuyển đổi số ngành nông nghiệp. Công nghệ thông tin đã kết nối và thúc đẩy cho các hoạt động sản xuất và phân phối nông sản trở nên hiệu quả và nhanh chóng hơn bao giờ hết.
